ประวัติและปฏิปทา
หลวงปู่ทองสา สุคันโธ
วัดสิงห์ทอง (บ้านหมูม่น) อ.นาทม จ.นครพนม
พระครูมงคลสิริธำรง (หลวงปู่ทองสา สุคันโธ) อดีตเจ้าอาวาสวัดสิงห์ทอง บ้านหมูม่น หมู่ ๙ ต.ดอนเตย อ.นาทม จ.นครพนม พระเกจิอาจารย์สายวิปัสสนากัมมัฏฐานที่ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ ชาวไทยและลาวให้ความเลื่อมใสศรัทธา
◎ ชาติภูมิ
หลวงปู่ทองสา สุคันโธ นามเดิมชื่อ “ทองสา สุทธประภา” ถือกำเนิดเมื่อวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ.๒๔๖๖ พื้นเพเป็นชาว ต.โพนทอง จ.ร้อยเอ็ด บิดาชื่อ “นายเนียม” และมารดาชื่อ “นางจันทา สุทธประภา” เป็นบุตรคนสุดท้องในจำนวนพี่น้องร่วมอุทร ๔ คน เป็นชาย ๒ คน หญิง ๒ คน
ในวัยหนุ่มช่วงครองตนเป็นฆราวาสใช้วัวและกระบือเทียมเกวียน เดินทางฝ่าเทือกเขา ภูพาน ใช้เวลารอนแรมนาน ๑ เดือน จึงเดินทางมาถึง อ.นาทม จ.นครพนม
◎ อุปสมบท
เข้าพิธีอุปสมบทเมื่อวันที่ ๑๐ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๒๕ ที่อุโบสถวัดสิงห์ทอง ต.ดอนเตย อ.นาทม จ.นครพนม โดยมี พระครูรัตนวิมลญาณ เป็นพระอุปัชฌาย์, พระพรหมมา สุขวโร เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระสีไพ จิตตทันโต เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาว่า “สุคนฺโธ”
ได้ฝากตัวเป็นศิษย์เล่าเรียนกับพระอาจารย์บุญศรี และ พระอาจารย์บุญมาก ฝึกปฏิบัติ ธรรมกัมมัฏฐานที่สำนักปฏิบัติธรรมที่ ต.นาถ่อน อ.ธาตุพนม จ.นครพนม นานหลายปี
ต่อจากนั้นจึงมาปักหลักที่วัดสิงห์ทอง ต.ดอนเตย เพื่อฝึกปฏิบัติธรรมกัมมัฏฐานนาน ๓๐ ปี จวบจนพัฒนาวัดเจริญรุ่งเรืองสืบมา
◎ ลำดับสมณศักดิ์
เมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๕๗ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นโท ในราชทินนามที่ “พระครูมงคลสิริธำรง”
หลวงปู่ทองสา สุคันโธ ท่านเป็นพระเกจิสายกัมมัฏฐานที่มีความเมตตาสูงส่งไม่เลือกชนชั้นวรรณะ จึงมีลูกศิษย์ในฝั่งไทยและลาวเคารพเลื่อมใสศรัทธา ท่านยังเป็นพระนักพัฒนารูปหนึ่งของ อ.นาทม จ.นครพนม
หลวงปู่ทองสา สุคันโธ เคยปรารภกับลูกศิษย์ ทิ้งไว้เป็นคติธรรมคำสอนว่า “การทำดีจะต้องดีจากภายในสู่ภายนอก ถึงจะเรียกว่าดี พูดให้น้อยทำให้มาก ศรัทธาและบารมีจึงเกิด”
กระทั่งปีที่ผ่านมา มีญาติโยมที่เลื่อมใสศรัทธา บริจาคที่ดินป่าดอนม่วง ต.ดอนเตย เนื้อที่ ๘ ไร่ เพื่อจะให้ก่อสร้างเป็นสำนักสงฆ์ อยู่ระหว่างสร้างสิมน้ำวัดหนองม่วง สาขาวัดสิงห์ทอง ใช้เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมแก่พระสงฆ์และญาติโยมใน อ.นาทม แต่ยังไม่ทันตั้งชื่อก็มรณภาพเสียก่อน
◎ มรณภาพ
ก่อนที่จะละสังขาร อาพาธด้วยโรคชรามานานหลายปี มีโรคประจำตัวคือโรคความดันโลหิตสูง มีอาการหอบเหนื่อยอ่อนแรงเนื่องจากชราภาพและมีอายุมากแล้ว
กระทั่งวันที่ ๓๐ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๓ เวลา ๑๗.๓๐ น. คณะศิษย์ได้นำตัวส่งรักษาที่โรงพยาบาลนครพนมเพื่อรักษา แต่ท่านมีอาการอ่อนแรงจึงนำตัวกลับมาที่วัด กระทั่งต่อมา หลวงปู่ทองสา สุคันโธ ก็ได้มรณภาพอย่างสงบที่กุฏิ เวลา ๑๓.๓๔ น. ในวันที่ ๓๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๓ ท่ามกลางความเศร้าสลดของญาติโยมและคณะสงฆ์อำเภอนาทม และมีสายรุ้งเกิดขึ้นทางทิศตวันออกด้วย สิริอายุรวมได้ ๙๖ ปี พรรษา ๓๘
คณะสงฆ์และกรรมการวัด จึงได้จัดพิธีสรงน้ำศพ ในเวลา ๑๕.๐๐ น.วันเดียวกัน เบื้องต้นคณะศิษย์ประชุมหารือ ตั้งศพบำเพ็ญกุศลครบ ๑๐๐ วัน ให้ญาติโยมได้เดินทางมากราบไหว้
◎ ด้านวัตถุมงคล
ด้านวัตถุมงคล ลูกศิษย์ที่เลื่อมใสศรัทธา จัดสร้างวัตถุมงคล เหรียญ พระครูมงคลสิริธำรง (หลวงปู่ทองสา สุคันโธ) วัดสิงห์ทอง เป็นเหรียญ ๒ รุ่น คือ รุ่นชนะจนและเหรียญพญาเต่า ปัจจุบันเป็นที่เสาะแสวงหาของนักอนุรักษ์ยิ่งนัก
